Proefsleuvenonderzoek: wat zijn de voor-en nadelen?

Stel uzelf voor dat u het woord proefsleuvenonderzoek hoort vallen, maar u heeft geen idee wat het betekent. Er bestaat een grote kans dat u het woord zal opzoeken op het internet en misschien komt u dan wel hier terecht. In dat geval heeft u geluk, want wij trachten in dit artikel het concept haarfijn uit te leggen.

Definitie van het begrip

Om een eenduidige definitie te kunnen geven van het begrip, is het nuttig om dit onderzoek te kaderen binnen het grotere geheel van archeologisch onderzoek. Het is vanzelfsprekend dat het bij een archeologisch onderzoek niet de bedoeling is om zomaar in het wilde weg te gaan graven. Dit kost tijd en geld en is volstrekt nutteloos als men geen concreet plan voor ogen heeft. Heel eenvoudig gezegd bestaat een archeologisch stappenplan uit volgende elementen. Ten eerste gaat men via bureauonderzoek na of er in het gebied dat men wil gaan onderzoeken überhaupt archeologische vondsten verwacht mogen worden. Als dit het geval is, gaat men over tot een booronderzoek. Hierbij kijkt men of er al dan niet archeologische resten worden aangetroffen. Zo ja, dan kan men vervolgens overgaan tot het proefsleuvenonderzoek, waarna al dan niet een definitieve opgraving volgt.
Bij dit onderzoek worden rechthoekige sleuven gegraven door een graafmachine. Deze worden steekproefsgewijs gegraven tot net boven het niveau waar archeologische resten worden verwacht. De eventuele vondsten worden verzameld en nauwkeurig gedocumenteerd.

Wat zijn de voordelen van het graven van proefsleuven?

Het grootste voordeel van het graven van proefsleuven is uiteraard dat er zekerheid ontstaat over de aanwezigheid van archeologische sporen. Een ander voordeel is dat de proefsleuven kunnen worden uitgebreid met kijkvensters indien dat nodig is. Zo kan men meer informatie verkrijgen over de eventuele archeologische sporen. Ook kan er door dit onderzoek een beter beeld worden verkregen van de mate van bodemverstoring. Een bijkomstig voordeel is dat proefsleuven vaak een hoge betrouwbaarheid hebben. Daarnaast is er bij proefsleuven ook de mogelijkheid dat aanvullende gegevens verzameld kunnen worden voor een waardering.
Het is ook nuttig om te vermelden dat er bovendien verschillende configuraties van proefsleuven mogelijk zijn. De eerste methode is de zogenaamde Lorraine-methode. Het voordeel van deze methode is dat het makkelijker werken is voor de kraan en dat het ook eenvoudiger is om het goede niveau te handhaven. Op die manier moet er minder opgeschaafd worden. Een tweede methode is de continue sleuven techniek. Deze techniek heeft als voordeel dat de machinebewegingen tot een minimum worden beperkt en dat er weinig zones zijn die blanco blijven. Ook laat de methode toe om transecten doorheen verschillende landschappen aan te leggen.

Wat zijn de nadelen van het graven van proefsleuven?

Een nadeel van proefsleuvenonderzoek is de hoge kostprijs. Deze is een stuk hoger dan bij een bureau-of booronderzoek. Verdere nadelen ontstaan door de manier waarop de proefsleuven gegraven worden. De reeds besproken Lorraine methode heeft bijvoorbeeld als nadeel dat wel kan vastgesteld kan worden dat er sporen zijn, maar de aard van deze sporen kan niet vastgesteld worden. Dit komt omdat de sporen te fragmentair teruggevonden worden. Een bijkomstig nadeel is uiteraard ook dat sommige sporen-of vondstclusters niet gedetecteerd kunnen worden door middel van proefsleuven. Dit komt doordat de dichtheid van de sporen-of vondstclusters laag is. De sporen lijken hierdoor geïsoleerd te liggen.
Wenst u meer informatie over dit onderwerp of over archeologisch onderzoek in het algemeen? Dan verwijzen wij u graag door naar onze website https://transect.nl.